โลกิยตฺถ มติกฺกนฺตํ, อติวุตฺตํ มตํ ยถา;
อติสมฺพาธ มากาส, เมติสฺสา ถนชมฺภเนฯ
[57]
สมุทายตฺถโต’เปตํ, ตํ อเปตตฺถกํ ยถา;
คาวิปุตฺโต พลิพทฺโธ, ติณํ ขาที ปิวี ชลํฯ
[58]
พนฺเธ ผรุสตา ยตฺถ, ตํ พนฺธผรุสํ ยถา;
ขรา ขิลา ปริกฺขีณา, เขตฺเต ขิตฺตํ ผลตฺย’ลํฯ
วากฺยตฺถโทส นิทฺเทส
[59]
เญยฺยํ ลกฺขณ มนฺวตฺถ, วเสนา’ปกฺกมาทินํ;
อุทาหรณ เมเตสํ, ทานิ สนฺทสฺสยามฺย’หํฯ
ตตฺถา’ปกฺกมํ ยถา
[60]
ภาวนา, ทาน, สีลานิ, สมฺมา สมฺปาทิตานิ’ห;
โภค, สคฺคาทิ, นิพฺพาน, สาธนานิ น สํสโยฯ
โอจิตฺยหีนํ ยถา
[61]
ปูชนียตโร โลเก, อห เมโก นิรนฺตรํ;
มเยกสฺมิํ คุณา สพฺเพ, ยโต สมุทิตา อหุํฯ
ยถา จ
[62]
ยาจิโต’หํ กถํ นาม, น ทชฺชามฺย’ปิ ชีวิตํ;
ตถาปิ ปุตฺตทาเนน, เวธเต หทยํ มมฯ
ภคฺครีติ ยถา
[63]
อิตฺถีนํ ทุชฺชนานญฺจ, วิสฺสาโส โนปปชฺชเต;
วิเส สิงฺคิมฺหิ นทิยํ, โรเค ราชกุลมฺหิ จฯ
สสํสยํ ยถา
[64]
มุนินฺทจนฺทิมา โลก, สรโลลวิโลจโน;
ชโน’ วกฺกนฺตปนฺโถ’ว, โคปทสฺสนปีณิโตฯ
[65]
วากฺยตฺถโต ทุปฺปตีติ, กรํ คามฺมํ มตํ ยถา;
โปโส วีริยวา โส’ยํ, ปรํ หนฺตฺวา น วิสฺสมีฯ
[66]
ทุฏฺฐาลงฺกรณํ เตตํ [ตฺเวถํ (?)], ยตฺถา’ลงฺการทูสนํ;
ตสฺสา’ลงฺการนิทฺเทเส, รูป มาวิ ภวิสฺสติฯ
[67]
กโต’ตฺร สงฺเขปนยา มยา’ยํ,
โทสาน เมสํ ปวโร วิภาโค;
เอโส’ว’ลํ โพธยิตุํ กวีนํ,
ตมตฺถิ เจ เขทกรํ ปรมฺปิฯ
อิติ สงฺฆรกฺขิตมหาสามิวิรจิเต สุโพธาลงฺกาเร
โทสาวโพโธ นาม
ปฐโม ปริจฺเฉโทฯ
2. โทสปริหาราวโพธ-ทุติยปริจฺเฉท
[68]
กทาจิ กวิโกสลฺลา, วิโรโธ สกโล ปฺย’ยํ;
โทสสงฺขฺย มติกฺกมฺม, คุณวีถิํ วิคาหเตฯ
[69]
เตน วุตฺตวิโรธาน, มวิโรโธ ยถา สิยา;
ตถา โทสปริหารา, วโพโธ ทานิ นียเตฯ
ตตฺถ วิรุทฺธตฺถนฺตรสฺส ปริหาโร ยถา
[70]
วินฺทนฺตํ ปากสาลีนํ, สาลีนํ ทสฺสนา สุขํ;
ตํ กถํ นาม เมโฆ’ยํ, วิสโท สุขเย ชนํ?
ยถา วา
[71]
วินายโกปิ นาโค สิ, โคตโมปิ มหามติ;
ปณีโตปิ รสา’เปโต, จิตฺตา เม สามิ เต คติฯ
อฌ’ตฺถสฺส ยถา
[72]
กถํ ตาทิคุณาภาเว, โลกํ โตเสติ ทุชฺชโน?
โอภาสิตาเสสทิโส, ขชฺโชโต นาม กิํ ภเว?
[73]
ปเหลิกาย [ปเหฬิกาย (ก.)] มารุฬฺหา, น หิ ทุฏฺฐา กิลิฏฺฐตา;
ปิยา สุขา’ลิงฺคิตํ ก, มาลิงฺคติ นุ โน อิติฯ
[74]
ยมเก โน ปโยเชยฺย, กิลิฏฺฐปท มิจฺฉิเต;
ตโต ยมก มญฺญํ ตุ, สพฺพ เมตํมยํ วิยฯ
เทสวิโรธิโน ยถา
[75]